گفتگو : دوستان جلسه امشب رو با حضور آقای مازیار گیلانی نژاد آغاز میکنیم.

گیلانی نژاد : درود بر دوستانی که مطالب من را خواهند دید. پیشایش روز کارگر را به شما دوستداران جنبش کارگری و سندیکایی شادباش می گویم.

گفتگو : ایشان نماینده سندیکای کارگران  فلزکار مکانیک هستند. خوش آمدید جناب گیلانی نژاد

گیلانی نژاد : من آماده ام هر پرسشی دارید را در حد بضاعتم پاسخ بگویم.

گفتگو : برای آغاز بحث، شنونده صحبت های شما هستیم. لطفا با تاریخچه اول ماه مه شروع کنید.

گیلانی نژاد : انچه در تاریخ امده و در کتاب آقای خسرو شاکری هم ذکر شده اولین بزرگداشت روز کارگر در  11 اردیبهشت 1279اول ماه مه تنها با شرکت 13 نفر آنهم بطور مخفیانه درشهر باکو توسط کارگران مهاجر ایرانی صورت گرفت و با آمدن اندیشه های عدالت خواهانه توسط کارگران مهاجر ایرانی از روسیه جنبش سندیکایی هم پا به عرصه وجود گذاشت.  تاسیس اولین سندیکا در چاپخانه ای کوچک در سال 1285. اما در حقیقت با  عملیات اکتشاف نفت در خوزستان در سال 1287 طبقه کارگر متولد شد. اما اولین اعتصاب سازماندهی شده . در ابان 1287 درسه دباغ خانه تبریز،که 150 کارگردرآن شرکت داشتند. اتفاق افتاد.

واسو می نویسد:درسه کارخانه دباغ سازی تبریز که مجموعاً 150 کارگربوده اند،تحت رهبری سوسیال دموکراتها اعتصاب شد….در این اعتصاب کارگران وحدت عمل شایانی ازخودبروزدادند، صندوق اعتصاب تشکیل دادندوکمیسیونی برای مذاکره با کارفرمایان انتخاب کردند.تقاضاهای کارگران عبارت بودند از:1-افزایش مزد برای هر قطعه چرم از یک به 5/1 شاهی 2- استخدام واخراج کارگران و شاگردان با موافقت کارگران 3- ایجاد شرایط بهداشتی برای محیط کار4- تأمین مداوای بیماران در مدت بیماری از طرف صاحب کار 5- پرداخت نصف مزد در طول مدت بیماری 6- کاهش زمان اضافه کار 7- پرداخت 2 برابر مزد معمولی برای ساعات  اضافه کار 8- عدم اخراج کارگران در طول اعتصاب و عدم جایگزینی با دیگر کارگران 9- پرداخت مزدایام  اعتصاب 10- خودداری از هر گونه اخراج. اعتصاب بعدازسه روزبا موفقیت نسبی پایان یافت.انجام تقاضاهای شماره 1 و 8 و 10 از طرف  کارفرما مورد قبول قرار گرفت.

 هرگاه یکی ازکارفرمایان به توافق وفادارنمی ماند و سر کارگر، عضوکمیته مذاکره کننده رااخراج می کرد، کارگران از سلاح تحریم علیه اواستفاده می کردند کارگران به پیشنهاد اندرزگران سوسیال دمکرات خود نخست برای سرکارگر اخراج شده کاری دیگرمی یافتند. سپس نامزدهایی راکه قراربود بجای او بکار گماشته  شوند،ترغیب می کردند که ازتصدی شغل اوتن زنند، با اینکه کارفرمابرای تصدی شغل سرکارگراخراج شده مزایایی بیشتر راقایل می شد هیچکس برای تصدی آن داوطلب نمی شد.

این هنوز سالهایی است که طبقه کارگر سازمان های کارگری خود را بصورت مخفی بوجود اورده بود

با پایان سال1297 و تشکیل شورای اتحادیه های کارگری تهران به مدیریت محمد دهگان. اتحادیه های تهران بیش از 8000عضو رسمی پیدا کردند  و به نوشته شکراله مانی که از کوشندگان اولیه جنبش سندیکایی است چهار سال بعد این اتحاد اتحادیه های کارگری توانست اولین روز کارگر را بصورت علنی جشن بگیرد .

و با صدور اطلاعیه ای در 11 اردیبهشت1301اعلام کردند: اتحادیه کارگران مطابع به سمع عموم کارگران می رساند بموجب تصمیمی که به اکثریت آرااتخاذ شده است اول ماه مه، امروز 11 ثور،به مناسبت عید کارگران باعموم کارگران همآوازوکارگران مطابع تعطیل نموده اند. به همین خاطر  نمایشی برای کارگران ترتیب دادند.

« نمایش کمدی اخلاقی درسه پرده به افتخارکارگران درسالن گراندهتل را فراموش نکنید»

دربین نمایش استادحسین سیاسی ازطرف کارگران تبریک عیدبه حاضران گفته،بعد اسمعیل حروفچین نطق مختصری ازطرف اتفاق جوانان ایراد نمود که باغریو نابود باد ظلم، زنده بادمساوات خاتمه پذیرفت  نخستین نمایش جمعی به مناسبت اول ماه مه در مسجد سپهسالار به سخنرانی علی آقا کاوه کارگر چاپ صورت گرفت

آقای کاوه نطق بلیغی درمعنی اول ماه مه،وفوایداتحادکارگران اظهارو بعد شرحی برضداوضاع حاضره ولزوم اجرای قانون اساسی ایرادکردند.درمورد بدبختی وفلاکت طبقه زارع ،کارگرومظالم اشراف ونتیجه نگرفتن ازمشروطیت و قانون اساسی بیان نمودند

این روز در سالهای 1302 و 1303 هم  جشن گرفته شد. با قدرت گرفتن رضا خان حمله با اتحادیه های کارگری شروع شد و کارگران به زندان افتادند.کوشندگان  سندیکایی همچون محمد علی تنها، حجازی… در زندان کشته شدند. سید جعفر پیشه وری مدیر روزنامه حقیقت ارگان اتحادیه های کارگری به زندان افتاد و جمع زیادی از پیشکسوتان کارگری مجبور به دست کشیدن از فعالیت های کارگری شدند همچون بزرگ مرد جنبش کارگری ایران سیدمحمد دهگان.

اما آنچه خاموش نشدنی بود خواسته های کارگران بود. اعتصابات راه اهن و نفت و نساجی های اصفهان از ان جمله اند.

جنبش کارگری پس از سال 1320 توانست نقش خود را در جامعه ایران ایفا کند. پس از تشکیل شورای متحده زحمتکشان ایران در سال 1323 ما می بینیم که نه تنها روز کارگر برای هویت بخشی به طبقه کارگر جشن گرفته می شود بلکه خواسته های سیاسی و کارگری در جهت منافع ملی بیان می شود. برای اولین بار این طبقه کارگر بود که خواستار قطع دست شرکت انگلیسی نفت از صنایع نفت شده و ملی شدن ان را خواستار می شود

در خوزستان در سال 1325 یک سخنران نفت از ملی شدن صنعت نفت سخن به میان می آورد. و آغاز جنبش ملی شدن نفت را طبقه کارگر با مبارزاتش خواستار می شود. طبقه کارگر هرگز در طول مبارزاتش منافع ملی اش را بخوبی درک کرده و از آن محافظت می کند. از دهه 20 است که جشن گرفتن روز کارگر اصل اساسی در زندگی کارگران  می شود.

گفتگو : ممنون از توضیحات کاملتون ، مخصوصا که مستند هم بودند. جناب گیلانی نژاد در مورد سندیکای خودتون هم توضیح بفرمایید.

گیلانی نژاد : دوستان می توانند به کتابهای شکراله مانی و خسرو شاکری و عبدالصمد کامبخش و کتاب پر ارزش یرواند ابراهامیان مراجعه کنند.  سندیکای کارگران مکانیک اتومبیل در سال 1323 پایه گذاری شد. و تا کنون هفتاد و دوسال است که می رزمد. از کوشندگان دهه 30 فقط نوری مکانیک و ناور استاپانیان را می شناسیم.

پس از کودتای امریکایی 28 مرداد کارگران مکانیک و تراشکار در خیابان قزوین دور هم جمع شده و سندیکای کارگران فلزکارمکانیک را تاسیس کرده و در سال 1339 با ثبت در وزارت کار با شماره 37 ان را قانونی می کنند . سندیکای ما در طول این سالها توانسته 8 ساعت کار، بیمه تامین اجتماعی، مرخصی تابستانی، کفش کار، سرویس، رستوران ……..در کارخانه های بزرگ و کوچک همچون ایران ناسیونال، لیلاند موتورز … تا کار گاههای کوچک 2 یا 3 نفره اجرایی کند

سندیکای کارگران فلزکارمکانیک در سال 1350 دو نفر از بهترین اعضای هیات مدیره خود به نام های اسکندر صادقی نژاد و جلیل نفرادی را تقدیم جنبش ازادیخواهی نمود.

اما این پایان کار نبود. جنبش ازادیخواهی بارها توسط سندیکاهای کارگری تقویت شده است. در روزهای انقلاب ناصر گارسچی بازرس سندیکای ما و محمد جانجانیان عضو هیات مدیره سندیکای بافنده سوزنی نیز تقدیم انقلاب شد.

با آمدن انقلاب کوشش های سندیکای ما و دیگر سندیکاها فزونی گرفت. بزرگترین حرکت طبقه کارگر که توسط سندیکاها و انجمن همبستگی سندیکاها و شوراهای کارگری انجام گرفت به شکست کشاندن تفکر عقب مانده ای بود که توسط احمد توکلی و با قانون کاری که به انسانها نه در هیات انسان، بلکه حیوان نگاه می کرد. در این نبرد طبقه کارگر از دستاوردهای 80 ساله خود دفاع کرد

گفتگو : آقای گیلانی نژاد  چرا برغم قدمت ١١٠ ساله سنديکای کارگری هنوز اين مجموعه نمود رسانه ای  ندارد ؟ و اقداماتش آنقدر چشمگیر نبود؟  یا مورد کم لطفی واقع شده است؟

گیلانی نژاد : سندیکاهای کارگری اولین خاکریز حمله سرمایه داری است. من همین سالهای دهه شصت را مثال می زنم.

وقتی سرمایه داری حجره ای خواست به اهداف انقلاب پشت کند اولین حمله را به سندیکاهای کارگری در سال 1361 کرد. و بسیاری از رهبران کار آزموده جنبش کارگری را به بند کشید. یداله خسرو شاهی رهبر اعتصاب بزرگ نفت را به بند کشید .هدایت اله معلم عضو هیات مدیره سندیکای ما را در سال 67 از ما گرفت. بیش از 200 رهبر مجرب سندیکایی به زندان افتادند. اما مهمتر از همه با اجرایی شدن نسخه های صندوق بین المللی پول، این کارگران بودند که کمرشان در زیر گرانی و تورم هر روز خم تر می شود.

گفتگو : سلام خدمت آقای گیلانی نژاد وممنون از توضیحات شما  با توجه به سوابق جنبش کارگری به نظر می رسد این جنبش همزمان با انقلاب مشروطیت شکل گرفته .اما سوال اینست که چرا این جنبش نتوانست ایده های خودش را برجنبشهای کشور مسلط کند ویا به عنوان نیروی قدرتمند وتاثیر گذار باشد

گیلانی نژاد : دیکتاتوری و جامعه عقب مانده

گفتگو : چرا جنبش کارگری ایران نتوانست خواسته های صنفی را ارتقا دهد.

 گیلانی نژاد : دوستان امروز برغم فناوری های بسیار که در اختیار انسانهاست سندیکای ما فقط با داشتن فیسبوک و یک سایت دو زبانه و تلگرام و یک نشریه به نام پیام سندیکا چه قدر می تواند پیام خود را در جامعه به کارگران برساند

گفتگو : میدانید که سندیکا ها و اتحادیه های زیادی در زمان شاه تشکیل شده و فعالیت می کردند، اما دولت اسلامی همه آن ها را بعد از انقلاب منحل و فعالینش را قلع و قمع کرد، استنباط شما از این دو رویکرد متفاوت چیست؟

گیلانی نژاد : شاه برای رقابت با شعار های جنبش کارگری سندیکاهای فرمایشی را راه اندازی کرد که رهبران سندیکایی با هنرمندی ان را به ضد خودش تبدیل کردند. ایا شما می دانید که تنها سندیکای کارگران کفاش بود که به جدایی بحرین مخالفت کرد؟ و داریوش فروهر. از این همه ادمهای ریز و درشت که امروز داعیه انقلابی بودن می کنند کدامیک نفس کشید. به همین خاطر طبقه کارگر پس از انقلاب سرکوب شد تا انقلاب بهمن به بیراهه برود

گفتگو : البته همخوانی با داریوش فروهر و مخالفت با جدائی بحرین، نوعا مبارزه کارگری محسوب نمی شود.

گیلانی نژاد : طبقه کار گر از منافع ملیش دفاع کرد. جنبش کارگری تنها برای خود نمی رزمد. همه دستاوردهای کارگری متعلق به همه احاد مردم ایران شده. مگر ما برای بیمه داشتن جنگیدیم که مال طبقه کارگر باشد. خوب همه ازاین موضوع استفاده کردند حتا نظامیان

 

گفتگو : چرا طبقه کارگر یکپارچه ومتحد نبود

گیلانی نژاد : مگر جنبش دانشجویی ما متحد است؟ مگر روشنفکران ما متحدند که طبقه کارگر هم بتواند متحد باشد. شما نگاه کنید به همین 35 سال اخیر چقدر از طبقه کارگر به زندان رفت و بیرون نیامدند؟ چقدر در جنگ کشته شدند؟ چقدر در زیر بار فقر دارند له می شوند. بی اغراق این طبقه کارگر بوده که بیشترین بار سرکوب را به دوش می کشد

گفتگو : جناب گیلانی نژاد لطفا به این سوال آقای صالح پاسخ بدید که در دودهه گذشته بهترین مراسم اول ماه مه که برگزار شده و در آن کارگران توانسته اند خواسته های خود را مستقلا و شفاف عنوان کنند در چه تاریخی بوده؟

گیلانی نژاد : ما در جنبش نوین سندیکاخواهی از سال 1380 و با مرگ حسین سمنانی در تالار یاقوت به مدت 4 سال روز کارگر ر ا جشن گرفتیم و در سال 1384 هم در تالار یاقوت به همت هیات موسسان سندیکاهای کارگری.

گفتگو : سندیکای کارگران فلزکار مکانیک یا دیگر سندیکاهای کارگری برنامه مشخصی برای گرامیداشت روز جهانی کارگر دارند؟

آیا تاکنون اقدامی جهت اخذ مجوز تجمعات کارگری در این روز از سوی یک نهاد کارگری انجام شده است؟

گیلانی نژاد : ما هر ساله برای گرفتن جشن روز کارگر اقدام می کنیم که با مخالفت پلیسی سیاسی روبرو می شویم

گفتگو: در دهه هشتاد شاهد اتفاق مبارک ایجاد هیات موسسان سندیکاهای کارگری بودیم. این هیات نقشی زیاد و موثر در تحول فعالیت های سندیکایی در ایران داشت . چرا هیات موسسان سندیکاها به فعالیت خود پایان داد؟ و آیا زمان آن نرسیده تا شاهد فعالیت دوباره آن باشیم ؟

گیلانی نژاد : سندیکاهای کارگری شرکت اتوبوسرانی واحد، سندیکای کارگران هفت تپه، سندیکای کارگران فلزکارمکانیک، اتحادیه نیروی کار پروژه ای  هیات موسس سندیکای کارگران نقاش تهران و انجمن صنفی صنعتگران عسلویه در حال حاضر مبارزات سندیکایی را پیگیر هستند و فکر می کنم دیگر احتیاجی به هیات موسسان نباشد. البته در طی این سالها ما با مشورت گرفتن از پیشکسوتان سندیکایی مشکلات را از پیش رو برداشته ایم

گفتگو : جناب گیلان نژاد بعنوان سوال آخر، یکی از دوستان مدعی است که در ایران نه سرمایه داری هست و نه طبقه سرمایه دار و نه طبقه کارگر، نظر شما چیست؟

گیلانی نژاد : ایشان حتما مدعی هستند که ما در دوران فئودالیزم به سر می بریم. بیش از 20 میلیون نفر کارگر وجود دارد. فقط در صنایع گاز، پتروشیمی، نفت، انرژی ، بیش از 10 میلیون کارگر ان هم در صنایع بزرگ وجود دارند. این تعداد کارگر به نظر ایشان چه هستند؟

گفتگو : جناب آقای گیلان نژاد همانطور که میدانید و اشاره هم کردید طبقه کارگر در ایجاد تحولات سیاسی ایران معاصر همواره نقشی مهم و تاثیر گذار داشته است. از شروع مبارزات ملی شدن صنعت نفت تا اعتصابات و سازماندهی انقلاب ۵۷

گفتگو : در سالهای پیش رو، چه جایگاهی برای طبقه کارگر ایران در تعیین تحولات اجتماعی کشور قائل هستید؟

گفتگو : طبقه کارگر به ان حد سازماندهی وسطح نرسیده که بتواند با اعتماد نفس نقش رهبری را ایفا کند وتاکنون فاقد طرح وبرنامه ملی براساس منافع طبقه کارگر می باشد .واین ناشی از حساسیتهایی است که مانع ارتباط تنگاتنگ بین روشنفکران رادیکال وطبقه کارگر می شود

گیلانی نژاد : به دلیل وقت کم به هر دو سوال توامان جواب می دهم.من مقاله ای نوشتم با عنوان ما در حاکمیت حضور داریم که می توانید در سایت دو زبانه ما به ادرسsfelezkar.com بخوانید. اندیشههای کارگری ما در ایران و در میان زحمتکشان و روشنفکران به شدت نفغوذ کرده و دارد. چرا اقای موسی غنی نژاد از اینکه دولت بطور کمونیستی اداره می شود نام می برد؟ چرا تا هر موضوعی به نفع کارگران می خواهد مصوب شود می گویند این تفکر توده ای هاست؟ ایا ما در دولت در طول 100 سال حضور داشته ایم؟ خیر. اما توانسته ایم تفکر عدالت طلبانه را به میان کارگران ببریم و در خونشان رسوب دهیم. اما همین عدالت خواستن باعث شده ما سرکوب شویم. رهبرانمان کشته شوند و در حال حاضر کوشندگان کارگری در زندان باشند.طبقه کارگر یک روز نتوانسته نفس راحت بکشد تا خود را سازمان بدهد چرا؟ چون می دانند با امدن سندیکاهای کارگری زوال انان نیز فرا می رسد

گفتگو : جناب گیلانی نژاد از حضورتون در گروه و مشارکت در بحث تشکر میکنم.

گیلانی نژاد : منهم سپاسگزارم و اگر اجازه بدهید یک متن را به عنوان حسن ختام بگذارم

گفتگو : بفرمایید

گیلانی نژاد : طبقه کارگر پیکارجوی ایران باید گذشته خود را به درستی  بشناسد و بداند که گذشته ای دردناک و در عین حال افتخارآمیز دارد. هر لقمه نانی که امروز از گلوی فرزند  کارگر پائین می رود و هر کلمه ای که او در دبستان می آموزد حاصل سالها نبرد خونین و تلاشی پر درد و رنج است. در گذشته ای نه چندان دور در کشور ما به کار بردن کلمه «کارگر» ممنوع بود. می گفتند این کلمه « کمونیستی» است. می بایست به جای آن کلمه « عمله و عمل جات» را به کار برد. تا اوایل سال 1320 هنوز بقایای سانسور رضا خانی به کلمه «کارگر» ایراد می گرفت. البته سخن بر سر کلمات نیست، بر سر محتوای آنهاست.

تا سال 1325 هیچ قانونی بر مناسبات کارگر و کارفرما حکومت نمی کرد. نظمی در دستمزدها، ساعات کار، مرخصی، بیمه و بازنشستگی وجود نداشت. چنان که گفتیم امروز، زندگی کارگران ایرانی هنوز از سطح مطلوب بسیار فاصله دارد، اما اشتباه است اگر یک لحظه فراموش کنیم که همین یک لقمه نانی هم که از گلوی فرزندان کارگران پایین می رود، همین یک روز تعطیلی هفتگی که کارگر می تواند در کنار زن و فرزند خود باشد، همین به مدرسه رفتن کودکان کارگران و ….. همه و همه ی اینها به بهای نبرد طولانی طبقه کارگر زیر رهبری سندیکاهای کارگری بدست آمده است . رهبران سندیکاهای کارگری را به دلیل اینکه در مبارزات کارگری و دفاع از حقوق زحمتکشان و نبرد علیه استعمار و دیکتاتوری در صف نخست بوده بارها به محاکمه کشیده اند. مبارزان سندیکایی سالها در زندان و تبعیدگاه ها به سربرده اند. علی امیدها امروز در میان ما نیستند، اما پرچم پرافتخارنهضت کارگری ایران هم چنان دراهتزاز است و در اهتزاز خواهد  بود .

«اتهام ما این است که مدافع منافع کارگرانیم. ما به این اتهام افتخار می کنیم»